ثبت‌نام خودروهای برقی در ایران، از یک خبر حاشیه‌ای در چند سال گذشته، امروز به یکی از محورهای اصلی سیاست‌گذاری حمل‌ونقل تبدیل شده است. در حالی‌که دهه‌ی گذشته بیشتر صحبت از «امکان‌پذیری واردات خودرو برقی» بود، اکنون در سال ۱۴۰۴ شاهد شکل‌گیری یک روند واقعی هستیم: سامانه‌ی رسمی برای ثبت‌نام، همکاری میان شرکت‌های داخلی با برندهای بین‌المللی و آغاز برنامه‌های توسعه‌ای در زیرساخت شارژ.
ثبت‌نام این خودروها من جمله ثبت نام MG 4 EV و… اکنون از طریق سامانه‌ی evauto.ir به‌صورت دوره‌ای انجام می‌شود و مشمول ضوابط خاص بانکی، حساب وکالتی و مرحله‌بندی پرداخت است. این مسیر تازه، نه‌تنها مسیر واردات خودروهای پاک را ساختارمند کرده، بلکه امکان مشارکت شهروندان در گذار به فناوری‌های نوین را فراهم آورده است.
پیش از ادامه، شرایط ثبت نام لاماری ایما HEV را در اتو خسروانی مطالعه فرمایید.
چرا ثبت نام خودروهای برقی در ایران رونق گرفته است؟
رونق ثبت نام خودروهای برقی در ایران تنها نتیجه‌ی یک سیاست مقطعی نیست، بلکه حاصل چند روند اقتصادی، فناورانه و اجتماعی است که هم‌زمان در حال شکل‌گیری‌اند. دولت، بخش خصوصی و حتی مصرف‌کننده‌ی ایرانی، هرکدام در این چرخه نقشی فعال دارند.
مطالعه بیشتر: راهنمای «ثبت نام BYD Song Plus» در اتو خسروانی.
۱. سیاست‌های حمایتی دولت و تسهیل واردات
یکی از عوامل کلیدی در افزایش تقاضای خودروهای برقی، ساده‌سازی روند ثبت‌نام و واردات از سوی دولت است. راه‌اندازی سامانه‌ی تخصصی evauto.ir موجب شد فرآیند تخصیص، وکالتی‌سازی بانکی و انتخاب خودروها شفاف‌تر شود. حذف برخی شروط سخت‌گیرانه، مانند نداشتن پلاک فعال یا کاهش مبلغ مسدودی اولیه، باعث شد افراد بیشتری امکان شرکت در طرح‌ها را داشته باشند. از ثبت نام فولکس واگن Id4 گرفته تا خودروهای چینی، این پروسه در زمانی کوتاه انجام خواهد شد.
دولت همچنین با معافیت‌های گمرکی و کاهش تعرفه برای خودروهای برقی، هزینه‌ی تمام‌شده را تا حدی پایین آورده است. این رویکرد حمایتی، برای نخستین‌بار مسیر واردات خودروهای پاک را به‌شکل نظام‌مند و عمومی گشوده است.
در اتو خسروانی درخصوص «ثبت نام خودرو وارداتی» بخوانید!
۲. افزایش قیمت سوخت‌های فسیلی و هزینه نگهداری خودروهای بنزینی
افزایش هزینه‌ی سوخت و خدمات نگهداری خودروهای بنزینی باعث شده بسیاری از رانندگان و کسب‌وکارهای حمل‌ونقل به سمت گزینه‌های برقی گرایش پیدا کنند. خودروهای برقی نه‌تنها مصرف انرژی بسیار پایین‌تری دارند، بلکه هزینه‌های دوره‌ای مانند تعویض روغن، فیلتر هوا و لنت را نیز حذف می‌کنند.
در شرایطی که هزینه‌ی سوخت برای رانندگان شهری و ناوگان تاکسی‌ها بخش قابل‌توجهی از درآمدشان را می‌بلعد، خودروهای برقی به یک انتخاب اقتصادی واقعی تبدیل شده‌اند. این مزیت اقتصادی، در کنار سیاست‌های کنترلی سوخت، یکی از محرک‌های مهم رشد تقاضاست.
۳. توسعه زیرساخت شارژ شهری و بین‌شهری
تا چند سال پیش، بزرگ‌ترین مانع خرید خودرو برقی در ایران نبود زیرساخت شارژ بود. اما اکنون شرکت‌هایی مانند مپنا، کرمان‌موتور و چند سرمایه‌گذار خصوصی، نصب ایستگاه‌های شارژ سریع را در شهرهای بزرگ آغاز کرده‌اند. از تهران و مشهد گرفته تا اصفهان، شیراز و تبریز، ایستگاه‌های عمومی در حال گسترش‌اند و برنامه‌ی رسمی برای اتصال مسیرهای بین‌شهری نیز در دست اجراست. این توسعه زیرساختی موجب افزایش اطمینان خاطر خریداران و تسهیل استفاده‌ی روزمره از خودروهای برقی شده است.
۴. ورود برندهای متنوع چینی، اروپایی و داخلی
در سال ۱۴۰۴ برای نخستین‌بار، بازار ایران میزبان برندهایی است که پیش‌تر تنها در ویترین نمایشگاه‌های بین‌المللی دیده می‌شدند. برندهای چینی نظیر BYD، Leapmotor، Hongqi و NETA با مدل‌های میان‌رده و اقتصادی، و برندهای اروپایی مانند فولکس‌واگن ID.4 و ولوو EX30 با محصولات لوکس‌تر وارد میدان شده‌اند. از سوی دیگر، ایران‌خودرو و کرمان‌موتور نیز با عرضه‌ی مدل‌های داخلی مانند لونا GRE و KMC E30X، مسیر تولید ملی را آغاز کرده‌اند. این تنوع بی‌سابقه، مخاطبان جدیدی را به بازار جذب کرده است؛ از خانواده‌های متوسط تا علاقه‌مندان به فناوری.
۵. تغییر نگرش مصرف‌کنندگان به سمت فناوری‌های پاک
تغییر فرهنگی و نگرش جامعه نسبت به خودروهای برقی را نباید نادیده گرفت. آگاهی عمومی درباره‌ی آلودگی هوا، بحران سوخت‌های فسیلی و گرمایش جهانی افزایش یافته است. نسل جدید خریداران، به‌ویژه در شهرهای بزرگ، تمایل دارند میان انتخاب خود و ارزش‌های زیست‌محیطی توازن برقرار کنند. خرید خودرو برقی دیگر صرفاً نشانه‌ی لوکس بودن نیست، بلکه نشانه‌ای از مسئولیت اجتماعی و نگرش پیشرو محسوب می‌شود.
لیست خودروهای برقی و هیبریدی قابل ثبت نام در ۱۴۰۴
در سال ۱۴۰۴، بازار خودروهای برقی و هیبریدی ایران چهره‌ای تازه پیدا کرده است. تنوع مدل‌ها، افزایش حجم واردات، و راه‌اندازی رسمی سامانه‌ی evauto.ir باعث شده که خریداران بتوانند میان گزینه‌های چینی، اروپایی، ژاپنی و حتی داخلی، انتخاب گسترده‌تری داشته باشند.
دیگر خبری از محدودیت به چند مدل خاص نیست؛ اکنون از خودروهای اقتصادی شهری گرفته تا SUVهای لوکس برقی در صف عرضه قرار گرفته‌اند. در کنار این جریان واردات، خودروسازان داخلی نیز وارد فاز تولید محدود مدل‌های الکتریکی شده‌اند که نشانه‌ای از آینده‌ی نزدیک حمل‌ونقل پاک در کشور است.
مدل‌ها و برندهای قابل ثبت نام در سال ۱۴۰۴:
- لونا GRE – محصول برقی ایران‌خودرو برای استفاده‌ی شهری
- دانگ‌فنگ E70 – سدان برقی با برد حدود ۴۰۰ کیلومتر
- بستیون NAT EV – ون برقی مناسب ناوگان تاکسی و حمل‌ونقل درون‌شهری
- لیپ‌موتور T03 – هاچ‌بک اقتصادی و کم‌مصرف با طراحی مدرن
- نتا U – کراس‌اوور برقی چینی با امکانات هوشمند و ایمنی بالا
- هونگچی EQM5 – سدان لوکس برقی با طراحی چشم‌گیر و امکانات رفاهی ممتاز
- KMC E30X و E-J7 – مدل‌های کراس‌اوور تمام‌برقی کرمان‌موتور
- فولکس‌واگن 4 – SUV برقی آلمانی با استاندارد جهانی WLTP
- تویوتا bZ4X – نخستین کراس‌اوور تمام‌برقی تویوتا
- ولوو EX30 – برقی جمع‌وجور با تمرکز بر ایمنی و فناوری اسکاندیناویایی
- هوندا e:NS1 – مدل شهری پیشرفته با شارژ سریع
- ام‌جی 4 EV – هاچ‌بک اسپرت برقی با طراحی اروپایی
- اسکای‌ول ET5 – شاسی‌بلند برقی با برد بالای ۵۰۰ کیلومتر
- آواتر 11 – محصول مشترک چانگان، CATL و هوآوی با سیستم هوشمند رانندگی
- BYD Song Plus EV – کراس‌اوور محبوب با باتری بلید و مصرف پایین
- آئودی e-tron Q4 / Q5 – سری لوکس برقی مخصوص بازار وارداتی
- تویوتا کرولا کراس هیبرید – گزینه‌ی هیبریدی کم‌مصرف برای خانواده‌ها
- هاوال H6 HEV – کراس‌اوور چینی با ترکیب قدرت و بهره‌وری سوخت بالا
- کمری و راو۴ هیبرید – نسخه‌های کلاسیک و اقتصادی بازار ژاپنی‌ها
خودروهای چینی و برندهای جدید بازار
ورود گسترده‌ی برندهای چینی به بازار خودروهای برقی ایران در سال ۱۴۰۴، معادلات این صنعت را به‌کلی دگرگون کرده است. در حالی‌که برندهای اروپایی و ژاپنی معمولاً با قیمت‌های بالا وارد می‌شوند، خودروسازان چینی با ارائه‌ی مدل‌هایی متنوع، امکانات هوشمند، طراحی مدرن و قیمت رقابتی، سهم قابل‌توجهی از ثبت‌نام‌های سامانه‌ی evauto.ir را به خود اختصاص داده‌اند. این شرکت‌ها از تجربه‌ی طولانی در تولید خودروهای الکتریکی برخوردارند و بسیاری از آن‌ها در داخل چین نیز در صدر فروش قرار دارند. از طرف دیگر، همکاری با شرکت‌های فناوری مانند CATL و هوآوی موجب شده سطح فناوری خودروهای برقی چینی به شکل چشمگیری افزایش یابد.
| برند چینی | مدل(ها) | نوع خودرو | ویژگی شاخص | برد تقریبی | وضعیت در ایران |
| Leapmotor (لیپ‌موتور) | C11 – C01 – T03 | کراس‌اوور و هاچ‌بک | طراحی اروپایی، باتری بادوام و نرم‌افزار هوشمند | ۳۵۰ تا ۵۰۰ کیلومتر | در حال عرضه از مسیر سامانه evauto |
| NETA (نتا) | NETA U – NETA V | کراس‌اوور شهری | رانندگی نیمه‌خودکار و امکانات دیجیتال قوی | ۴۰۰ کیلومتر | مجوز ثبت‌نام در دوره‌های ۱۴۰۴ |
| Bestune (بستیون) | NAT EV | ون و تاکسی شهری | مناسب ناوگان حمل‌ونقل عمومی | ۳۰۰ کیلومتر | در فهرست عرضه کرمان‌موتور |
| BYD (بی‌وای‌دی) | Song Plus – Dolphin – Seal | سدان و کراس‌اوور | باتری بلید نسل جدید با ایمنی بالا | ۴۰۰ تا ۵۵۰ کیلومتر | در حال ورود از مسیر واردکنندگان خصوصی |
| Hongqi (هونگچی) | EQM5 | سدان لوکس | طراحی ممتاز و کیفیت ساخت بالا | ۵۰۰ کیلومتر | فعال در دوره‌های اخیر ثبت‌نام evauto |
| Avatr (آواتر) | 11 – 12 | SUV و کوپه برقی | سیستم هوش مصنوعی هوآوی و باتری CATL | ۵۰۰ تا ۶۰۰ کیلومتر | عرضه محدود در بازار لوکس |
| Skywell (اسکای‌ول) | ET5 | شاسی‌بلند | کابین هوشمند و امکانات رفاهی سطح بالا | ۵۰۰ کیلومتر | ثبت‌نام فعال در دوره‌های ۱۴۰۴ |
| KMC (کرمان موتور) | E30X – E-J7 | کراس‌اوور و سدان | مونتاژ داخلی، گارانتی رسمی و خدمات پس از فروش | ۳۵۰ تا ۴۵۰ کیلومتر | عرضه داخلی و پیش‌فروش فعال |
مراحل ثبت نام خودروهای برقی در سامانه‌های رسمی
دولت برای سامان‌دهی تقاضا و کنترل جریان واردات، سامانه‌ی تخصصی evauto.ir را ایجاد کرده است تا تمام مراحل از احراز هویت تا تخصیص نهایی خودرو به‌صورت شفاف، یکپارچه و قابل‌پیگیری انجام شود. متقاضیان برای شرکت در طرح‌های فروش، باید مجموعه‌ای از مراحل بانکی و اداری را به‌ترتیب طی کنند تا واجد شرایط نهایی خرید شوند.
۱. ایجاد حساب وکالتی ویژه خودرو برقی
در نخستین گام، متقاضی باید به یکی از بانک‌های عامل معرفی‌شده در سامانه‌ی evauto مراجعه کرده و حساب وکالتی مخصوص خودروهای وارداتی برقی افتتاح کند. در این حساب، مبلغی به‌عنوان ضمانت اولیه (در حال حاضر حدود صد میلیون تومان) مسدود می‌شود تا از ثبت‌نام‌های غیرواقعی جلوگیری شود.
این مبلغ تا پایان مراحل تخصیص در حساب باقی می‌ماند و در صورت انصراف، به صاحب حساب بازگردانده می‌شود. نکته‌ی مهم این است که شماره حساب باید دقیقاً با کد ملی متقاضی هم‌خوانی داشته باشد و امکان استفاده از حساب دیگران وجود ندارد.
۲. ثبت اطلاعات شخصی و احراز هویت در سامانه evauto.ir
پس از ایجاد حساب، کاربر باید وارد سامانه‌ی رسمی ثبت‌نام خودروهای برقی شود. در این مرحله، اطلاعات هویتی، نشانی محل سکونت، شماره تماس و مشخصات بانکی به‌صورت دقیق وارد می‌شود. سامانه با استفاده از درگاه ثبت‌احوال و بانک مرکزی، صحت اطلاعات را بررسی می‌کند و در صورت وجود مغایرت، اجازه‌ی ادامه‌ی فرایند را نمی‌دهد. پس از تأیید هویت، کاربر به بخش انتخاب خودرو هدایت می‌شود.
۳. انتخاب مدل، تریم و اولویت‌بندی در دوره فروش
در بازه‌ی زمانی مشخص‌شده از سوی وزارت صمت، متقاضیان می‌توانند از میان لیست خودروهای برقی موجود، مدل موردنظر خود را انتخاب کنند. هر دوره‌ی فروش معمولاً شامل چند برند و چند نسخه‌ی قیمتی متفاوت است. در این بخش، خریدار باید مدل دقیق، رنگ، و نسخه‌ی باتری یا تریم را تعیین کند.
اولویت‌بندی بر اساس زمان ثبت‌نام، ظرفیت اعلامی هر شرکت و وضعیت حساب وکالتی انجام می‌شود. متقاضی باید توجه کند که انتخاب خودرو به‌معنای تخصیص قطعی نیست، بلکه مرحله‌ای برای ورود به فهرست نهایی محسوب می‌شود.
۴. بررسی صلاحیت و اعلام نتایج تخصیص
پس از پایان مهلت ثبت‌نام، سامانه‌ی evauto اطلاعات تمامی متقاضیان را بررسی کرده و بر اساس ظرفیت اعلام‌شده‌ی واردکنندگان، فهرست واجدان شرایط را منتشر می‌کند. در این مرحله ممکن است برخی کاربران به‌دلیل نقص مدارک، تکرار ثبت‌نام یا مغایرت بانکی از فهرست حذف شوند. نتایج تخصیص از طریق پروفایل کاربری در سامانه و پیامک رسمی اعلام می‌شود. واجدان شرایط در این مرحله، مجاز به دریافت دعوت‌نامه و تکمیل خرید خواهند بود.
۵. صدور دعوت‌نامه و عقد قرارداد نهایی با واردکننده
مرحله‌ی نهایی زمانی آغاز می‌شود که دعوت‌نامه رسمی برای خریدار صادر گردد. در این دعوت‌نامه، اطلاعات خودرو، مبلغ نهایی (شامل عوارض گمرکی، مالیات ارزش افزوده، بیمه و هزینه‌های شماره‌گذاری) درج شده است. خریدار موظف است طی مهلت تعیین‌شده، وجه را به حساب اعلامی شرکت واردکننده واریز کرده و قرارداد خرید را امضا کند. پس از تأیید و پرداخت کامل، پرونده‌ی او برای ترخیص و شماره‌گذاری خودرو ارسال می‌شود. بسته به زمان ورود خودرو به گمرک، تحویل نهایی ممکن است بین چند هفته تا چند ماه طول بکشد.
مزایا و معایب خرید خودرو برقی در ایران
با رشد زیرساخت‌های شارژ، تسهیل ثبت‌نام در سامانه evauto.ir و ورود برندهای بین‌المللی، خرید خودرو برقی در ایران از یک تصمیم لوکس به گزینه‌ای آینده‌نگر و اقتصادی تبدیل شده است. اما مانند هر فناوری نو، خودروهای برقی نیز در کنار مزایای قابل‌توجه، چالش‌هایی دارند که باید پیش از خرید با دقت بررسی شوند.
مزایا:
- هزینه نگهداری و مصرف انرژی بسیار کمتر نسبت به خودروهای بنزینی
- حذف نیاز به تعویض روغن، فیلتر و بسیاری از قطعات مصرفی متداول
- بی‌صدا بودن و گشتاور لحظه‌ای بالا در رانندگی شهری
- کاهش آلایندگی هوا و سازگاری با سیاست‌های زیست‌محیطی کشور
- امکان شارژ خانگی با تعرفه‌ی برق خانگی و حذف صف‌های پمپ بنزین
- مشوق‌های احتمالی در مالیات، شماره‌گذاری یا طرح‌های ترافیکی
- عمر طولانی موتور برقی و باتری‌های نسل جدید (تا ۸ سال گارانتی)
معایب:
- محدود بودن ایستگاه‌های شارژ سریع در بیشتر شهرها و مسیرهای بین‌شهری
- زمان نسبتاً طولانی شارژ کامل باتری در خانه یا محل کار
- قیمت اولیه بالاتر نسبت به خودروهای بنزینی هم‌رده
- نوسان نرخ ارز و هزینه ترخیص، که بر قیمت نهایی اثر می‌گذارد
- دشواری تأمین قطعات خاص و خدمات پس از فروش در برندهای نوپا
- افت ظرفیت باتری در شرایط اقلیمی بسیار گرم یا سرد
- نبود بازار دست‌دوم پایدار و مبهم بودن ارزش فروش مجدد
سخن پایانی
طرح ثبت‌نام خودروهای برقی در ایران در سال ۱۴۰۴، نقطه‌ی عطفی در مسیر نوسازی ناوگان کشور و گذار از سوخت‌های فسیلی به فناوری‌های پاک به‌شمار می‌رود. از سوی دیگر، سرمایه‌گذاری در زیرساخت شارژ و ورود شرکت‌هایی مانند مپنا، موجب شده مفهوم «خودروی برقی» از روی کاغذ به خیابان‌های شهرهای بزرگ برسد. در کنار آن، سیاست‌های تسهیل مالی، معافیت‌های نسبی گمرکی و توسعه‌ی خدمات پس از فروش، بستر اعتماد مصرف‌کننده را تقویت کرده‌اند.
